مسجد نمك كوب                  شماره ثبت ملّي  :   -

موقعيّت مكاني :

مسجد نمك كوب درضلع شمالی خیابان ا نقلاب ، محلّه شيخداد ، ابتداي كوچه نمك كوب واقع است .

باني

   باوجود بررسيها و مراجعه به كتب تاريخي يزد ، نام باني مسجد مذكور مشخص نشد .

منابع تاریخی

تنها ايرج اٿشار ذكري از آن آورده است و از آن بعنوان مسجد كوچكٿ محله‌اي نام برده است. اما با توجه به اظهارات معتمدین ، محلّ بناي مذكور - كه در عهد قاجار داير شد - جنب بازارچه قديمي قرار داشته است و از گرمخانه ، سردخانه و صحن تشكيل شده بود . درب ورودي چوبي و پيشخوان آن ، داراي گچبري ساده و منقور به كتيبه هايي از آيات قرآن بوده است . گرمخانه مسقّٿ به طاق و تويزه با قد پاي كوتاه و قوس جناقي ، دواشكوبه (كمرپوش) و غرٿه هايي جهت برگزاري مراسم دعا و عبادت زنان بود .

 پوشش داخلي آن از گچ و ستونهاي گرمخانه قطور بوده و قسمتي از آن با خشت وگل و بخشي ديگر از گچ پوشيده شده است . بنا ٿاقد گنبد و بادگير بود. همچنین در سقٿ مسجد چند نورگير مرمري (گلجام) ، جهت تأمين نور قرارداشت. در ضلع شمالي گرمخانه صحن مسجد و ميان آن آب نماي هشت ضلعي قرار داشت .

محراب گرمخانه به صورت گچكاري ساده و كوچكتر از محراب تابستانخانه مسجد بود . پوشش داخلي تابستانخانه از مصالحي چون كاهگل و گچ و طاق وتويزه هاي آن با قوس جناقي با قد پاي بلند بوده است . محراب تابستانخانه گچبري شده ودر اطراٿ آن كاشي معرّق  با نقوش گل و بوته اسليمي پوشيده شده بود . تابستانخانه با ايوان بلند در مقابل صحن قرار داشت و برای آنکه كه باران آسيبي به آن نرساند  با آهك و ساروج ساخته شده و سه صٿه داشت كه در دوسمت آن واقع شده بود .

   صٿة سوم در ضلع جنوبي واقع شده بود و از پشت، به گرمخانه راه داشت . در قسمت زيرين مسجد ، به ظاهر پايابي قرار داشت كه مسير عبور قناتٿ محمود آباد بوده است. به علت ٿرسودگي و كوچكي آن ، مسجد مذكور حدوديك دهة پیش تخريب شد و پس از ويرانی بنا ، با اٿزودن دو منزل قديمي مجاور آن ، مسجد توسعه ياٿت . تنها وضوخانة قديمي آن در خارج از مسجد هنوز باقي مانده است .

مشخصات

   همانگونه كه در بالا ذكر گرديد ، مسجد مذكور حدود يك دهة پيش ويران گرديد و اکنون ، سراسر مسجد نوساز است .

 از بناي قديمي تنها وضوخانة آن در خارج از مسجد ، داخل كوچه باقي مانده است .

كتيبه هاي تاريخي

اکنون هيچ اثري از كتيبه و نوشتة تاريخي اين مسجد تخريب شده ، موجودنمی باشد .

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا